Genomineerd voor zorgprijs De Duim: een stadstuinderij
Stadstuinderij WTG (Westelijk Tuinbouw Gebied of Wij Telen Groenten) in Haarlem is een van de drie genomineerden voor de nieuwe zorgprijs van Noord-Holland. Wilma Overbeek, teambegeleider op de Stadstuinderij beantwoordt een aantal vragen..
Wat houdt jullie zorgproject precies in?
De stadstuinderij is een biologisch dynamische tuin van 2,6 ha. waarin groenten worden verbouwd voor oogstaandeelhouders en de voedselbank. Het is een zelfoogsttuin. Dat houdt in dat mensen uit de omliggende wijken zelf hun groentes komen oogsten en een bijdrage leveren aan het werk op de tuin. Dat levert naast heel veel reuring dus ook heel veel contact tussen bewoners op.
Wij zorgen ervoor dat ook mensen met een zorgvraag of beperking kunnen participeren. Op de Stadstuinderij WTG kunnen mensen met een indicatie voor dagbesteding terecht. Het zijn mensen van verschillende leeftijden, die om verschillende redenen ondersteuning nodig hebben bij het vinden van waardevolle invulling van hun dag. Er zijn jonge mensen die worden geholpen op weg naar zelfstandigheid. Zij worden begeleid bij zelfstandig wonen en op De Tuin worden zij begeleid naar werken. Er zijn mensen bij met een verstandelijke beperking en mensen die het psychisch wat moeilijk hebben. Een kleine groep is jong dementerend en zij hebben hulp nodig om structuur te kunnen aanbrengen in hun dag. De ouderen op De Tuin zijn mensen met dementie of mensen met fysieke klachten.
Zo werken er op de tuin dus heel veel mensen samen. Al deze mensen hebben iets met elkaar gemeen: werkzaam zijn in de buitenlucht geeft voldoening en energie.
Wat is er vernieuwend aan?
De groep is breed van opzet. Jongeren werken naast ouderen. Mensen met een zorgvraag of beperking doen mee met de bewoners en vrijwilligers uit de omgeving. Samen zorgen ze voor een heuse productie:en dat is precies het verschil tussen zinvol bezig zijn of bezig gehouden worden!
Of het nou gaat om de grote productietuin, de kleine kruidentuin of de beestenboel: overal vind je een mix van vrijwilligers, beroepskrachten en zorgvragers in allerlei leeftijden met allemaal hun eigen drijfveren. Mensen die langs komen op de tuin hebben vaak geen idee wie nou tot welke categorie behoort en dat is precies de bedoeling!
Ook het samenwerkingsverband is nieuw: zorgorganisaties die onderling samenwerken of met welzijnsorganisaties verbindingen aangaan, dat ligt meer voor de hand. Maar een grondeigenaar, een zorgdirecteur, een ideologische stichting en een tuinder bij elkaar aan tafel zetten is wel even iets anders. Ze hebben het in heel korte tijd opgezet en moesten natuurlijk heel erg aan elkaars verschillende culturen wennen. En dan komen er ook nog een paar honderd wijkbewoners elke week meedoen. Dan kan je dus niet met strakke regeltjes aan de slag gaan: je maakt basisafspraken en je geeft elkaar vertrouwen. En dat blijkt dus heel goed uit te pakken.
Niemand had kunnen voorspellen dat het zo’n succes zou worden. Ik vind het geweldig om te zien dat mensen uit de buurt hier met hun kinderen komen oogsten. Niet alleen leren kinderen dat worteltjes uit de aarde komen in plaats van uit een plastic zakje van de supermarkt, ze leren ook van jongs af aan dat iedereen mee kan doen. Dat alle mensen erbij horen.
Hoe zijn jullie op het idee gekomen?
De Stadstuinderij WTG is in eerste instantie een initiatief van Helma Meeuwissen, directrice van De Blinkert en buurman/grondeigenaar familie Demmers. Beiden hadden al langer een droom om een zorgboerderij of iets dergelijks te starten in deze omgeving. Het Ramplaankwartier heeft vele bewoners die van oudsher werkzaam waren op het land: tuinders, kwekers, bollenboeren. Wanneer deze mensen ouder worden en hulp nodig hebben om hun dag vorm te kunnen geven dan willen zij een dagbesteding in de buitenlucht die meer fysieke inspanning vergt. Daar was in Haarlem geen enkele gelegenheid voor. Maar een zorgboerderij bleek in het gevoelige Westelijk Tuinbouwgebied een brug te ver, maar ze bleven jaar in jaar uit volhardend naar de mogelijkheden zoeken. Die kwamen toen de gemeente ze in contact bracht met Stichting De Nieuwe Akker en zorgtuinder Erik de Keulenaar. De nieuwe Akker kon het land naast Demmers pachten en zo ontstond er een bundeling van krachten. Alleen zorgopbrengsten of alleen tuinopbrengsten is veel kwetsbaarder. De kennis van het bewerken van De Tuinen wordt overgebracht door de tuinders. Erik de Keulenaar is zorgtuinder en weet de zorgvragers, vrijwilligers en zorgbegeleiders te begeleiden en te adviseren in het werken in De Tuin.
Wat zijn tot nu toe de mooiste ervaringen?
Er gebeuren mooie dingen op de Stadstuinderij WTG!
Allereerst de vrijwilligers die hier op afgekomen zijn: wat een toppers! Maar er is meer.
De samenwerking met andere zorgorganisaties is inspirerend. Stichtingen die zich willen aansluiten bij de Stadstuinderij WTG: samenwerken in plaats van concurreren.
De bezoekjes van scholen die de kinderen willen leren wat een biologisch dynamisch tuinbedrijf is: zo’n hele klas met kinderen met kruiwagens in de weer zien is geweldig.
Dat de Tuin is opengesteld voor de wijkbewoners; niet alleen om te oogsten, maar ook met bijvoorbeeld burendag. Het brengt echt ontmoetingen tot stand.
Persoonlijk ben ik echt trots op het verhaal van die meneer van 80 jaar die met zijn dochter en zijn vrouw kwam kennismaken op De Tuin. De man heeft de ziekte van Parkinson waardoor hij zodanig fysiek was beperkt dat hij moest lopen met een rollator en de neiging had voorover te vallen. Meneer wilde wel dagbesteding zodat zijn vrouw meer werd ontlast thuis, maar hij wilde dat dan wel op een Tuin. Hij houdt ervan om buiten te zijn en hij heeft jarenlang een volkstuin gehad. Zijn dochter en vrouw hadden hun bedenkingen of hij dat wel aan zou kunnen.
Wij zijn nu een jaar verder. Deze meneer is drie dagen per week op De Tuin. De rollator kan op advies van de fysiotherapeute van De Blinkert aan de kant. Door het lopen op gras, op aarde en dan weer op een grindpad is de balans van meneer zo goed verbeterd dat hij weer zelfstandig loopt! Meneer heeft meer vertrouwen in zijn werkzaamheden en zijn vrouw heeft minder zorg over zijn mobiliteit. Ik vind het een succesverhaal!
En lat but not least: de natuur floreert weer. We zaaien ook bewust bloemenmengsels en planten biologische bollen. De begroeiing zorgt voor steeds meer vlinders en hommels, we hebben eigen bijenkassen, er zijn graspiepers en er is zelfs al een ijsvogel neergestreken. We geven iets terug aan het gebied.
Heb je nog tips voor anderen?
Probeer meer aan te sluiten bij het normale leven, bij wat er in de buurt gebeurt. Ook als je niet (meer) alles kan, zijn er genoeg mogelijkheden om nog mee te doen. Wat zou je zelf kiezen als je later ouder bent: bezig gehouden worden of zinvol bezig zijn? Niet in iedere wijk is een tuinderij voor de hand liggend, maar als je de juiste mensen bij elkaar brengt dan zijn er nog zoveel mogelijkheden.
En blijf niet binnen! Mensen moeten bewegen en ze hebben daglicht nodig, anders worden ze ziek of op zijn minst ongelukkig. Er zijn zoveel mensen die bijna niet buiten komen, terwijl blootstelling aan direct daglicht nodig is voor onze vitamine D.
En dat beweging nodig is weten we ook; kijk anders maar eens naar prof. Scherder uit DWDD. Werk ook daarin samen met de buurt: een gemiddelde hondenbezitter laat 21 keer per week zijn hond uit, als iedereen daarvan 1 x iemand mee uit wandelen zou nemen…..
Komen uit dit project weer nieuwe initiatieven voort?
Er zijn vele organisaties die interesse hebben in de unieke opzet en de bijzondere aanpak van de begeleiding op de Stadstuinderij WTG en daar komen vast de beste samenwerkingen uit! We werken op dit moment aan het opzetten van een winkel en we denken hardop na over de mogelijkheden om in de stadskweektuinen samen met anderen iets op te zetten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten